Infekcje wirusowe są główną przyczyną bólu gardła. Mogą go też wywoływać: infekcje na tle bakteryjnym, opryszczka, ospa wietrzna, kandydoza, mononukleoza zakaźna. Zapalenie gardła na tle wirusowym występuje najczęściej wiosną i jesienią, zimą panoszy się wirus grypy i koronawirusy. Wirusy przenoszone są zazwyczaj drogą kropelkową. Okres inkubacji trwa od 1-6 dni. Dolegliwości jakie nas dotykają to stan zapalny jamy nosowej, obrzęk błony śluzowej odczuwany jako niedrożność nosa i katar.

Istnieje wiele surowców roślinnych, o udowodnionym działaniu, wykorzystywanych w dolegliwościach dróg oddechowych. Nie ma potrzeby sięgania po leki chemiczne, na tym etapie fitoterapia zwykle wystarcza. Lecząc ból gardła wykorzystuje się leki o działaniu odkażającym, przeciwzapalnym, przeciwbólowym. W przypadku chrypki ze względu na działanie łagodzące podrażnienia i powlekające najczęściej stosuje się preparaty ziołowe, zawierające wyciągi z porostu islandzkiego, tymianku i podbiału. Inne zioła stosowane w tej przypadłości to korzeń prawoślazu oraz liście szałwii.

• Tymianek pospolity

ma działanie wykrztuśne polegające na zwiększeniu wydzielania śluzu, rozkurczowe i antyseptyczne. Olejek tymiankowy i zawarty w nim tymol działają silnie antybiotycznie. Ziele stosujemy głownie przy przeziębieniach, kaszlu, zapaleniu górnych dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli.

• Podbiał zwyczajny

w leczeniu wykorzystujemy liście, zawierające śluzy jako główny związek czynny. Liście podbiału łagodzą podrażnienia gardła i powstawanie odruchu kaszlu. Ze względu na zawartość innych związków w roślinie, nie zaleca się stosowania surowca dłużej niż 6 tygodni w roku.

• Prawoślaz lekarski

w leczeniu najczęściej wykorzystuje się korzeń. Podobnie jak podbiał poprzez działanie powlekające, zmniejszają odruch kaszlu z podrażnionego gardła. Napary i wyciągi wykorzystuje się tradycyjnie jako doustne środki łagodzące, zapalenie śluzówki jamy ustnej, gardła i żołądka Korzeń prawoślazu ma działanie łagodzące, osłaniające i przeciwkaszlowe, przy suchym kaszlu. Tu bardzo pomocny okaże się syrop prawoślazowy lub napar z liści.

• Porost islandzki

ma właściwości przeciwkaszlowe, osłaniające, łagodzące podrażnienia przeciwbakteryjne i pobudzające układ immunologiczny. Surowcem jest cała plecha.

• Szałwia lekarska

wysuszone liście mają działanie antyseptyczne, przeciwskurczowe i wiatropędne. Ma zastosowanie w stanach zapalanych błon śluzowych jamy ustnej i gardła. Najczęściej w formie płukania gardłą. Sprawdza się również w problemach żołądkowych, wzdęciach i biegunce. Nie zaleca się dłuższych kuracji wewnętrznych.

Profilaktyka

Fajnie znać naturalne metody leczenia, ale jeszcze lepiej zapobiegać i nie dopuszczać do przeziębień i bólów gardła stosując profilaktykę na co dzień. Zakażenia wirusowe okresu jesienno-zimowego są poważnym problemem zdrowotnym:

• odpowiednie nawilżenie gardła -najlepiej nadaje się woda pita często i w małych ilościach. Szczególnie zimą gdy przebywamy w zamkniętych nagrzanych pomieszczeniach o małej wilgotności,
• ograniczyć napoje odwadniające takie jak kawa czy herbata,jeśli chrypka związana jest z nadmierną ekspozycją głosu, należy pamiętać o przerwach w mówieniu. Jeżeli odpoczynek nie jest możliwy ze względu na specyfikę pracy, można zastosować preparat do ssania, który uwalnia substancje śluzowe i chroni podrażnioną śluzówkę

Nie zapominajmy! Higieniczny tryb życia to najlepsza profilaktyka:

• zbilansowana dieta i ruchu w różnych warunkach atmosferycznych. Prawidłowe pełnowartościowe odżywianie dostarczy wszystkich potrzebnych składników odżywczych wzmacniając nasz organizm, a przebywając często na powietrzu będziemy go hartować,
• na spacer do lasu  hartujmy układ oddechowy podczas spacerów na świeżym powietrzu-najlepiej w otoczeniu zdrowego iglastego lasu, a nie w kurzu hal targowych czy miejskich spalin. W ten sposób wykorzystujemy naturalnie czyste powietrze, z zasobami lotnych substancji antydrobnoustrojwych,
• zdrowy sen dający komfort odpoczynku,
• unikanie mimo wszystko niszczących nas stresów, nadmiernych emocji, które doprowadzają do osłabienia układu odpornościowego,
• unikanie przebywania w bezpośrednim otoczeniu osób zakażonych,
• pamiętajmy, ze witamina D3 ma ważne znaczenie również w dla układu odpornościowego. Należy sprawdzić jej poziom w organizmie i jeśli zajdzie potrzeba regularnie  uzupełniać w okresie jesienno-zimowym.

Zapamiętaj : każdy przypadek bólu gardła, trwający powyżej 7 dni, nie ulegający poprawie mimo zastosowania  środków leczniczych, należy pilnie skonsultować z lekarzem.

Opracowała :

Dietetyk dyplomowany, mgr Dietetyki oraz Specjalista w zakresie Ziół w terapii i profilaktyce

Agnieszka Pierwoła